نوشته‌ها

سندرم پی کیستیک چیست؟و راه درمان آن چگونه است؟

سندرم پلی استیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز است که 16-5 %زنان سنین باروری را تحت تأثیر قرار میدهد در ایران شیوع این سندرم بین 7/1-14/0 %گزارش شده است. تخمدان پلی کیستیک سندرمی است که با اختلال تخمک گذاری، بالا بودن آندروژن و تخمدانهای پلی کیستیک مشخص می شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال هورمونی است که در میان زنان در سن باروری شایع است. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره قاعدگی به ندرت یا طولانی مدت یا بیش از حد هورمون مردانه (آندروژن) داشته باشند. تخمدان ها ممکن است مجموعه های کوچک زیادی از مایعات (فولیکول ها) ایجاد کنند و در ترشح تخمک ها به طور منظم موفق نشوند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک پیچیده بوده و به طورکامل علل آن مشخص نشده، ولی از چاقی به عنوان عامل تشدید مقاومت به انسولین یاد شده است و چاقی در 60-46 %مبتلایان به این سندرم شناخته شده است.در این بیماران خطر دیابت نوع 2،افزایش چربی خون، بیماریهای قلبی – عروقی، عدم تخمک گذاری در طولانی مدت، ناباروری، ابتلاء به سرطان آندومتر و سرطان پستان افزایش می یابد.

رژیم غذایی و سندرم پلی کیستیک

ارتباط بین رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی، برنامه های ورزشی با هدف طبیعی کردن سطوح آندروژن و برقراری تخمک گذاری به عنوان خط اول درمان این افراد در نظر گرفته می شود. ورزشهای منظم منجر به کاهش مقاومت به انسولین می شود و بخش مهمی از درمانهای غیر دارویی می باشد.

در کسانی که در معرض خطر ابتلاء به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند، با شیوه زندگی صحیح میتوان از بروز این بیماری جلوگیری و یا عوارض آن را کنترل کرد. این سندرم هزینه های زیادی بر سیستم بهداشتی هر کشوری وارد میکند؛ به طوریکه در سال 1664 در ایالت متحده، 4/30 میلیارد دلار هزینه صرف درمان و عوارض این سندرم شده است.

 

سندرم پلی کیستیک

روش های درمانی و داروها و عمل جراحی برای بهبود تخمدان پلی کیستیک

درمان تخمدان پلی استیک با هدف کاهش علائم هیپرآندروژنیسم، تنظیم چرخه قاعدگی، کاهش اختلالات متابولیکی و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی عروقی،القای تخمک گذاری است.به نظر میرسد درمان بیماران مبتلا به بستگی به علائم تخمدان پلی کیستیک دارد.

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک به طور کلی بر پایه کنترل نگرانی‌های فردی مثل باروری، پرمویی، آکنه و چاقی است و دارویی که برای درمان پرمویی تجویز می شود با دارویی که برای تنظیم دوره های قاعدگی و باروری وجود دارد متفاوت و اثرات متقابلی دارد از این رو وابسته به تمایل بیمار و شرایط وی روش درمانی مناسبی توسط پزشک معالج وی تعیین می شود. کنترل طولانی مدت ریسک فاکتورهای بیماری‌های قلبی مثل چاقی، کلسترول بالا، دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا از اهمیت بالایی برخوردار است

ممکن است پزشک قرص‌های ضد بارداری با دوز پایین تجویز کند که حاوی ترکیبی از استروژن و پروژسترون مصنوعی است. این قرص‌ها تولید آندروژن را کاهش داده و به بدن بعد از مواجهه طولانی با استروژن، استراحتی می‌دهد. این کار سبب کاهش سرطان آندومتر می‌ شود و خونریزی‌های غیر معمول را اصلاح می‌کند.یک روش دیگر، مصرف پروژسترون برای ۱۰ تا ۱۴ روز در ماه است. این روش دوره‌های قاعدگی را تنظیم می‌کند و نقش حفاظتی در مقابل ابتلا به سرطان آندومتر دارد ولی سطح آندروژن را بهبود نمی‌بخشد.

عارضه‌ای که در استفاده از این داروهای هورمونی وجود دارد ایجاد چاقی و یا تشدید آن است که می‌تواند از طرف دیگر سیر درمانی را دچار اختلال نماید.برای جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 و همچنین متعادل کردن اختلال حساسیت به انسولین، متخصصین از داروی مت فورمین به عنوان یک داروی اصلی در کنترل این بیماری استفاده می‌نمایند.

مت فورمین یک داروی خوراکی است و سبب حساسیت بیشتر سلول‌ها نسبت به انسولین می‌شود. این دارو تخمک گذاری را بهبود می‌بخشد و در نهایت سبب ایجاد چرخه‌های منظم قاعدگی می‌گردد. وبه نظر میرسد مصرف این داروابتلا به دیابت نوع 2را در افراد پیش دیابتی به تأخیر میندازد.

رژیم غذایی، ورزش و سبک زندگی مناسب در بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک:

حدود نیمی از خانم هایی که تخمدان پلی کیستیک دارند چاقی و افزایش سایز شکمی در آنها دیده می شود. این افراد بدلیل مشکلات هورمونی و پیام های مغزی ناشی از عدم تعادل هورمونی دربدن، میزان مقاومت به انسولین در این افراد افزایش یافته خود مانع ازسوخت و ساز طبیعی چربی های بدن و کالری های دریافتی از غذاها می شود و همین امر علت بروز اضافه وزن و چاقی است وبه نظر میرسد افزایش سطح آندروژن حدود نیمی از خانم هایی که تخمدان پلی کیستیک دارند چاقی و افزایش سایز شکمی در آنها دیده می شود. این افراد بدلیل مشکلات هورمونی و پیام های مغزی ناشی از عدم تعادل هورمونی دربدن، میزان مقاومت به انسولین در این افراد افزایش یافته خود مانع ازسوخت و ساز طبیعی چربی های بدن و کالری های دریافتی از غذاها می شود و همین امر علت بروز اضافه وزن و چاقی است وبه نظر میرسد افزایش سطح آندروژن ر زنان چاق موجب ایجاد آمنوره می شود. افزایش ترشح انسولین و مقاومت به انسولین علل اصلی است که منجر به چاقی می شود.

 

 

 

سندرم پلی کیستیک

شیرینی و سندروم تخمدان پلی کیستیک

بانوانی که با این مشکل روبرو هستند تمایل زیادی به خوردن شیرینی جات دارند و این به مقاومت به انسولین بیشترین کمک را می کند. در نتیجه روز به روز فرد را چاق تر می نماید. می توان گفت مهمترین راه مبارزه با این بیماری مقابله با مقاومت به انسولین است که از طریق حذف مواد قندی و نشاسته ای و انجام ورزش های هوازی و تمرین های مناسب صورت می گیرد.

در نتیجه با یک رژیم غذایی مناسب می توان این مشکل را به خوبی کنترل کرد. در ادامه به نکات مهم تغذیه ای و تمرینی در رابطه با کنترل وزن و آب کردن چربی ها برای کسانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند پرداخته شده است.اصلاح شیوه زندگی از جمله ورزش و رژیم غذایی به عنوان اولین درمان برای زنان مبتلا سندرم تخمدان پلی کیستیک  توصیه می شود، زیرا این عمل باعث کاهش مقاومت به انسولین، بهبود متابولیسم و عملکرد تولید مثل خواهد شد.

رژیم مناسب و سندروم پلی کیستیک

رژیم غذایی مناسب برای بهبود وضعیت افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک، حذف و یا کم کردن میزان دریافت مواد قندی و کربوهیدراتی مثل نان و برنج از برنامه غذایی می باشد این کار باعث کمتر شدن مقاومت به انسولین بدن و افزایش سوخت و ساز آن خواهد شد.

از طرفی باید کالری و چربی دریافتی را به حداقل رساند چون مقاومت به انسولین مانع سوختن کالری و چربی ها می شود و موجب انباشت کالری و چربی ها و نهایتا اضافه وزن و چاق شدن شکم می شود و کاهش وزن باید به شدت به بهبود عواقب متابولیک سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک میکند. و چرخه قاعدگی و تخمک گذاری را در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بهبود بخشد.همچنین افزایش میزان پروتئین دریافتی کمک کننده است، خوردن ماهی و گوشت و… می تواند موجب رساندن مواد مغذی به سلول ها شود و مقاومت به انسولین بر روی میزان سوخت و ساز پروتئین ها تاثیر گذار نیست و این مواد نمی توانند بر چاقی و اضافه وزن بیفزایند.

البته لازم است از گوشت هایی که میزان چربی کمتری دارند استفاده شود، و بهتر است میزان کربوهیدرات مورد نیاز بدن بیشتر از غذاهای سالم و طبیعی مانند میوه جات و سبزیجات دریافت شود.

مطالعه مقطعی بر روی 100 زن مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک انجام دادند مشاهده شد که این افراد دارای رژیم غذایی با کیفیت پایین از جمله مصرف زیاد سدیم، نوشابه، دانه های تصفیه شده و مصرف کم سبزیجات، میوه ها، لبنیات و غذاهای دریایی داشته اند.

همچنین در مطالعه دیگری که بر روی یکصد و شصت و یک زن مبتلا به اختلال تخمدانی بود که منتظر تکنیک های کمک باروری بودند، مشاهده شد که رعایت الگوی غذایی رژیم مدیترانه با توجه به مصرف زیاد سبزیجات، روغن های گیاهی، حبوبات و ماهی و مصرف کم مصرف تنقلات با افزایش حاملگی همراه بود. مطالعات است که نشان میدهد مصرف بیشتر کل دانه ها، پروتئین گیاهان و غذاهای دریایی، و مصرف کمتر از دانه های تصفیه شده با کاهش خطر ابتلا  به سندرم تخمدان پلی کیستیک همراه بوده است.

 

سندرم پلی استیک

سخن پایانی

روزافزون ناباروری در زنان و مردان، مشکلات متعددی در سطح دنیا دیده می شود. در جامعه ما این مشکلات درزنان  بیشتر است اگرچه مشکل ناباروری در مردان نیز وجود دارد. در این میان، اختلالات هورمونی ازجمله بیماری هایی است که در هر دوره ای از زندگی می تواند بروز کرده و تأثیرمنفی بر عملکرد دستگاه تناسلی زنان داشته باشد. سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز به عنوان یکی از عوامل ناباروری درسطح جامعه، 10 – 5 % زنان را در سن تولیدمثل درگیر می کند.اهمیت این سندرم از چندین جهت قابل توجه است: اینکه مهم ترین اختلال هورمونی است که زنان را درگیر کرده است.